Rys historyczny

Historia naszej biblioteki łączy się ściśle z powołaniem na Uniwersytecie Jagiellońskim w r. 1865 Katedry Filologii Słowiańskiej, a w r. 1888 Seminarium Słowiańskiego, które otrzymywało od rządu niewielką dotację na bibliotekę. Z początku był to głównie księgozbiór językoznawczy.

Utworzenie w 1925 r. Studium Słowiańskiego bezpośrednio wpłynęło na rozwój naszej obecnej biblioteki. Mieściło się ono razem z biblioteką przy ul. Gołębiej 20 na III piętrze.

W r. 1928 nowo utworzoną Katedrę Literatury Rosyjskiej objął prof. Wacław Lednicki i założył bibliotekę, która w r. 1939 liczyła około 5 tys. woluminów. Składały się na nią systematycznie kupowane, dziś stanowiące wielką rzadkość, książki radzieckie, a także nabyte antykwarycznie, cenne wydawnictwa dziewiętnastowieczne, pochodzące z tzw. „bibliotek fundamentalnych” gimnazjów rosyjskich, w tym komplety czasopism literackich i naukowych, przekazanych w latach 70. XX w. do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej.

Po wojnie Studium Słowiańskie zostało podzielone – powstały: filologia polska, rosyjska i słowiańska; księgozbiór także został podzielony. Nasza biblioteka nadal mieściła się na Gołębiej 20, potem krótko na Podwalu 2, aż w końcu w roku 1952 przeniosła się wraz z Katedrą Filologii Rosyjskiej na ul. Manifestu Lipcowego 8.

Księgozbiór dynamicznie się rozrastał i w połowie lat 50. liczył już 15 tys. woluminów. Książki piętrzyły się pod sufit na wysokość 4,5 m. we wszystkich salach wykładowych i seminaryjnych, w czytelni, wypożyczalni, w pokojach pracowników, a nawet w korytarzu.

Pewną ulgę przyniosło oddanie do użytku z okazji 600-lecia UJ w r. 1964 Collegium Paderevianum, dokąd został przeniesiony księgozbiór językoznawczy. Mieścił się on w pokoju asystentów, którzy udostępniali książki na miejscu w miniaturowej czytelni (6 miejsc) i zajmowali się gromadzeniem zbiorów.

Księgozbiorami literackim i z zakresu metodyki nauczania języka rosyjskiego opiekowali się także asystenci i kierowniczka Studium Zaocznego.

Dopiero w 1970 r. w bibliotece Zakładu Literatury Rosyjskiej i Radzieckiej została zatrudniona na pełnym etacie pierwsza bibliotekarka mgr Maria Magdalena Woźniak. Kilka lat później i w bibliotece językoznawczej pojawiła się bibliotekarka zatrudniona na pół etatu – mgr Teresa Jantas-Durlak.

W r. 1977 nastąpiła kolejna przeprowadzka. Do Małego Paderevianum przeniósł się na parter księgozbiór językoznawczy i metodyczny, pierwszy z Collegium Paderevianum, drugi z Manifestu Lipcowego 8. Stan ten trwał do 1991 roku, kiedy to Instytut objął po Studium Polonijnym budynek przy ulicy Krupniczej 35. Przeniosła się tam na parter i do piwnic magazynowych biblioteka literacka z Manifestu Lipcowego 8 (teraz już Piłsudskiego) i językoznawcza z metodyczną z Małego Paderevianum. W Małym Paderevianum znalazła natomiast swoją siedzibę biblioteka ze zbiorami ukrainistycznymi i białorutenistycznymi, gromadzonymi od dawna i katalogowanymi od r. 1989. Zbiory te powstały dzięki wielu darczyńcom, a przede wszystkim dzięki prof. Ryszardowi Łużnemu i dr Bożenie Zinkiewicz-Tomanek. Kolejna przeprowadzka miała miejsce w roku 2001, kiedy w związku z wyburzeniem pod budowę Auditorium Maximum siedziby przy ul. Krupniczej 35, dział rusycystyczny przeniesiony został na Mały Rynek 4.

Ostatnia reorganizacja nastąpiła w roku 2008, kiedy to dział ukrainistyczny i białorutenistyczny połączył się z działem rusycystycznym w budynku na Małym Rynku 4. Pozwoliło to na usprawnienie pracy, a w szczególności na zintensyfikowanie działań porządkowych oraz przyspieszenie komputerowego opracowania zbiorów. W latach 2003, 2008 i 2009 przeprowadzono kolejne melioracje i skontrum, a także przejrzano katalog kartkowy, poprawiając błędy, uzupełniając hasła odsyłaczowe i przepisując zniszczone karty.

Od roku 1997 biblioteka włączyła się – jako jedna z pierwszych książnic instytutowych – w komputerowe katalogowanie zbiorów w systemie Virtua. Od 2009 roku wszystkie nowe nabytki wprowadzane są do bazy komputerowej, a reszta zbiorów jest sukcesywnie opracowywana.

Biblioteka ma bogaty i zróżnicowany księgozbiór, na który składają się: część zbiorów Seminarium Słowiańskiego, wspomniane już zakupy z okresu międzywojennego, późniejsze zakupy i dary, bibuła ze stanu wojennego (tzw. zbiory specjalne), a także prywatne księgozbiory profesorów naszego Instytutu.

Pierwszy z nich – prof. Wacława Lednickiego, został zapisany bibliotece w testamencie i liczył 1,5 tys. woluminów. Około połowy tych książek – klasyka literatury w języku francuskim, niemieckim, angielskim, a także księgozbiór prawniczy – niewątpliwie po ojcu Wacława Lednickiego, Aleksandrze, znanym prawniku moskiewskim, członku Dumy Państwowej i Rosyjskiego Rządu Tymczasowego w latach 1905-1917, została przekazana w r. 1974 do zbiorów BJ.

Księgozbiory po prof. Halinie Safarewiczowej i po doc. dr. hab. Leszku Schneidrze przekazały bibliotece po ich śmierci rodziny na początku lat 80. Część księgozbiorów po śmierci prof. Wiktora Jakubowskiego w 1973 r. i prof. Ryszarda Łużnego w 1998 r. biblioteka zakupiła.

Biblioteka ciągle dynamicznie się rozwija. Co roku z zakupów i darów przybywa około tysiąca woluminów książek i czasopism, a ponad 4 tysiące egzemplarzy jest wprowadzanych do katalogu komputerowego BJ.