Crnogorski jezik i knjizevnost na Filozofskom fakultetu u Niksicu: |
Akademik Vojislav Nikcevic o neminovnosti formiranja odsjeka za crnogorski jezik i knjizevnost na Filozofskom fakultetu u Niksicu:
UKUPNI STOKAVSKI DIJASISTEM
SADA NAZIVAJU SRPSKIM JEZIKOM
oslije raspada SFR Jugoslavije, saobrazno s novim drustveno-poltickim promjenama u smislu ponovnog uspostavljanja velikosrpske kulturne dominacije i politicke hegemonije u Crnoj Gori, na Filozofskom fakultetu u Niksicu dolazi i do izmjene u nastavi jezika i knjizevnosti. Tako se, sljedstveno Ustavu SR Jugoslavije i Ustavu Republike Crne Gore iz 1992, raniji Odsjek za srpskohrvatski jezik i jugoslovenske knjizevnosti od 1995. preimenuje u Odsjek za srpski jezik i knjizevnost. A to dalje znaci da se pod nazivom srpski jezik i knjizevnost podrazumijeva ukupni stokavski dijasistem i na njemu zasnovana cjelokupna literatura. Tako je projektovana njihova nastava uprkos naucnom saznanju da stokavski dijasistem predstavlja varijantno polarizovani sistem srodnih dijalekata, zajednicki Crnogorcima, Srbima, Hrvatima i Bosnjacima/Muslimanima. Na osnovici toga dijasistema oformili su se crnogorski, srpski, hrvatski i bosanski kao stokavski sociolongvisticki jezici i na njima crnogorska, srpska, hrvatska i bosnjacka/muslimanska knjizevnost zavisno od postanka Crnogoraca, Srba, Hrvata i Bosnjaka/Muslimana kao naroda i nacija, kazao je akademik prof. dr Vojislav Nikcevic na nedavnom okruglom stolu Crnogorskog PEN centra o predlogu srpskih kolega da se uspostavi "zajednicko jezgro" u univerzitetskoj nastavi knjizevnosti na jugoistogu Evrope.
- Polazeci od novonastale unitaristicke politicke koncepcije, sve te nacionalne knjizevnosti nastale na unifikovanome stokavskom dijasistemu kao "srpskom jeziku" za vrijeme do pocetka XVIII vijeka spojene su u dva predmeta: Srednjovjekovnu knjizevnost i Knjizevnost renesanse i baroka, a Slovenacka i Makedonska knjizevnost ukinute su. Za vrijeme od XVIII stoljeca Crnogorska knjizevnost trebala je biti pripojena Srpskoj, ali to nije proslo zbog otpora koji su postojali na Filozofskom fakultetu i izvan njega. Ni Hrvatska knjizevnost od toga vremena nije ukinuta zahvaljujuci uticaju zainteresovanog profesora koji je predaje. Tako se na tome Fakultetu mjesto ranih pet od pocetka prosvjetiteljstva kao predmet predaju tri nacionalne literature: Crnogorska knjizevnost, Srpska knjizevnost i Hrvatska knjizevnost. Ostale knjizevne discipline ostale su nepromijenjene, kao u SFR Jugoslaviji.
U novoprimijenjenijem drustveno-politickim okolnostima koje se ocekuju s uspostavljanjem Crne Gore kao medunarodno priznate samostalne, nezavisne i suverene drzave na vec najavljenom referendumu neminovno ce morati doci i do promjene naziva Odsjek za srpski jezik i knjizevnost na Filozofskom fakultetu u Niksicu. S izmjenom drzavno-pravnog statusa pristupice se i izradi novoga Ustava Republike Crne Gore. Ocekuje se da ce u njemu crnogorski biti ozvanicen kao sluzbeni jezik u Crnoj Gori te da ce i Crnogorska knjizevnost povrnuti svoj raniji rang i status i za vrijeme do pocetka XVIII vijeka, sto znaci da ce se opet predavati integralno u cijeloj istorijskoj retrospektivi. Tako bi novi naziv mogao glasiti: Odsjek za crnogorski jezik i knjizevnost, predlozio je akademik Nikcevic.
Mogao bi postojati i predmet Juznoslovenske knjizevnosti
- Pored Crnogorske knjizevnosti, u okviru Odsjeka za crnogorski jezik i knjizevnost za pocetak mogao bi postojati i predmet Juznoslovenske knjizevnosti. U taj predmet usle bi najreprezentativnije literarne tvorevine srpske, hrvatske, bosnjacke/muslimanske, slovenacke, makedonske i bugarske knjizevnosti. A kad se Filozofski fakultet jos vise razvije, te literature mogle bi se pripojiti Odsjeku za juznoslovenske jezike i knjizevnosti. To ce sve vise zahtijevati zivotna upucenost juznoslovenskijeh naroda i nacija jednih na druge kao najblizijeh susjeda i saradnika, kazao je Nikcevic.
Preuzeto iz "Vijesti"
Podgorica, 25. april
http://www.mediaclub.cg.yu/kultura/arhiva/april2001/25.htm |
|