Srpska Pravoslavna Crkva |
Srpska Pravoslavna Crkva
Srpska Pravoslavna Crkva je autokefalna, tj, crkveno nezavisna članica porodice Pravoslavnih Crkava i najvećim dijelom pokriva područje Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Hrvatske. Pošto se broj Srba koji žive u inostranstvu posljednjih godina naglo povećao, danas imamo srpske pravoslavne parohije na svim kontinentima.
Odmah po dolasku na Balkan srpska plemena su postepeno pokrštena i primila su pravoslavnu hrišćansku vjeru. Rukopoloženjem Sv. Save za prvog autokefalnog Arhiepiskopa Srbije 1219. godine razne srpske oblasti sjedinjene su u jednu crkvenu cjelinu pod du- hovnim okriljem Pravoslavne Crkve Carigradske. Pošto je srpska srednjevjekovna kraljevina rasla u veličini i uticaju, Stefan Dušan, srpski kralj od 1331. g. uzeo je titulu cara 1346. i kao prvi srpski car vladao do 1355. godine. Sledstveno tom razvoju događaja i Pećka Arhiepiskopija podignuta je na rang Patrijaršije.
Period do dolaska Turaka bio je vrijeme velikog uspona i procvata Srpske Pravoslavne Crkve. Nakon konačnog pada Despotovine 1459. pod tursku vlast veći dio srpskih zemalja postao je turski pašaluk. Posle smrti patrijarha Arsenija II 1463. godine, njegov naslednik nije bio izabran, te je tako Srpska Patrijaršija de facto ukinuta i Srpska Crkva potpala pod jurisdikciju Vaseljenske Patrijaršije. Na veliko zalaganje srpskih episkopa Patrijaršija je ponovo obnovljena 1557. g. u vrijeme sultana Sulejmana Veličanstvenog. Za patrijarha u Peći postasvljen je brat poznatog Mehmed Paše Sokolovića - Makarije.
Obnova Patrijaršije bila je od velikog značaja za Srbe jer je pomogla duhovno objedinjavanje svih Srba u Turskoj Carevini. Nakon niza srpskih ustanaka protiv Turaka, u čemu je Crkva imala vodeću ulogu, Turci su ponovo ukinuli Patrijaršiju 1766. g. Od tada je Srpska Crkva ponovo vraćena pod jurisdikciju Vaseljenske Patrijaršije u Carigradu.
Ovaj period tzv "fanariota" bio je vrijeme velike duhovne krize jer su grčki episkopi imali vrlo malo razumjevanja za svoju srpsku pastvu. U tom periodu je i najveći broj Srba hrišćana prešao na islam kako bi izbjegao teške poreze i zulum koji su im bili nametnuli Turci kao odmazdu za ustanke i otpor. Mnogi Srbi su sa svojim vladikama i sveštenstvom u to vrijeme izbjegli u južnu Ugarsku gdje je Srpska Crkva uživala autonomiju. Sjedište arhiepiskopa bilo je premješteno iz Peći u Karlovce. Konačno, 1879. godine, Srpska Pravoslavna Crkva ponovo je postala autokefalna, u isto vrijeme kada je Srbija bila priznata za nezavisnu državu. Nakon Prvog svjetskog rata svi Srbi su bili ujedinjeni pod jednom duhovnom vlašću i Patrijaršija je obnovljena konačno 1920 g. pod patrijarhom Dimitrijem. Puna titula novog Patrijarha bila je: "Arhiepiskop Pećki, Mitropolit Beogradsko-Karlovački i Patrijarh Srpski".
U Drugom svjetskom ratu Crkva je prošla golgotsko stradanje, posebno u zapadnim krajevima gdje su mnogi episkopi, sveštenici i preko 700.000 pravoslavnih hrišćana postradali kao žrtve hrvatskog i muslimanskog fašističkog terora. Stotine crkava su sravnjene sa zemljom i oskrnavljene. Nakon rata Srpska Crkva prolazi teška iskušenja komunističke diktature. Ateističke vlasti su zabranile vjeronauku, konfiskovale veći dio crkvene imovine i vršile razne pritiske kako bi umanjile uticaj Crkve u narodu. Tek od 1989. g. položaj Crkve postao je snošljiviji, mada crkvena imanja, oduzeta posle rata, još nisu vraćena svojim zakonskim vlasnicima.
Najviše tjelo Srpske Pravoslavne Crkve, Sveti Arhijerejski Sabor, čine svi episkopi koji se sastaju jednom godišnje, u maju mjesecu. Takođe postoji i stalni Sinod koji čine četvorica arhijereja i koji se za vrijeme svog mandata bave svakodnevnim pitanjima života Crkve, koja po procjeni broji oko devet miliona vernika. Srpska Pravoslavna Crkva ima 32 eparhije, uključujući četiri eparhije u Severnoj Americi i dvije u Australiji, 5 Bogoslovija, Teološki fakultet i Duhovnu akademiju u kojima se obrazuju kandidati za sveštenički poziv.
http://www.svnikola.org/html/lat/pravoslavlje/spc.htm |
|