Piotr Bukowski

O WIERSZU HÖLDERLIN ERIKA LINDEGRENA

Streszczenie

Problem recepcji twórczości niemieckiego poety Friedricha Hölderlina (1770-1843) oraz oddziaływania jego mitu ma wielkie znaczenie dla wszelkich prób zdefiniowania istoty nowoczesnej liryki. Poświęcone Hölderlinowi wiersze najwybitniejszych poetów naszego wieku przybierają często postać metapoetyckiej wypowiedzi, będącej namysłem nad rolą poezji i miejscem twórcy we współczesnym świecie. Dlatego analiza dyskursu zogniskowanego wokół postaci i dzieła Hölderlina może stać się ważnym przyczynkiem do określenia modernistycznego kodu w poezji.

W niniejszym artykule przedstawiona zostaje szczegółowa analiza i interpretacja wiersza Hölderlin autorstwa jednego z najwybitniejszych szwedzkich poetów XX wieku - Erika Lindegrena (1910-1968), w toku której autor podejmuje próbę odpowiedzi na dwa pytania: w jaki sposób wiersz odwołuje się do życia i twórczości Friedricha Hölderlina oraz jaki model estetycznego oddziaływania poezji uznać można za tematyczną podstawę tekstu Lindegrena.

Za figuratywną matrycę tekstu uznany zostaje model poetyckiej wizji "przebudzenia" owładniętego duchowym mrokiem Hölderlina, któremu objawia się uzdrawiające sacrum. Estetyczne oddziaływanie wiersza opisane zostaje w kategoriach nawiązujących do analizy uczucia wzniosłości, przeprowadzonej przez J.-F. Lyotarda. Wiersz przedstawia podwójną wizję "przebudzenia": Hölderlina, którego obecność realizuje się w poetyckich szyfrach Lindegrena, i "widzącego" (czyli podmiotu lirycznego oraz samego czytelnika), którego owa wizja poetycka (aistheton) wytrąca z duchowej inercji.