Ewelina Pilarczyk

Metamorfozy słowa

Filozofia języka Pawła Florenskiego w polskim kontekście przekładowym

Kraków: Collegium Columbinum, 2008
ISBN: 978-83-89973-66-5

Książka stanowi próbę rekonstrukcji teorii słowa Pawła Florenskiego (1882–1937) – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli myśli religijno-filozoficznej rosyjskiego „srebrnego wieku”. Znakomity uczony i prawosławny duchowny, znany dotąd czytelnikowi polskiemu nade wszystko ze skromnego wyboru studiów o sztuce [Ikonostas i inne szkice], jest twórcą oryginalnej filozofii języka. Wyrasta ona z rodzimej tradycji religijnej i kulturowej. Obejmuje badania „wewnętrznej” natury słowa, jego ukrytej metaforyki, a także zmieniających się w procesie historycznego rozwoju języka złożonych znaczeń i sensów. Traktując słowo jako symbol i składnik wielowymiarowego kodu kulturowego, rosyjski autor równocześnie dostrzegał w nim metodę opisu, formę kreacji i przedmiot analizy. Koncepcja ta nie ma w rozważaniach Florenskiego postaci zwartego wykładu, lecz wbudowana jest w całość jego dorobku. Złożona, ezoteryczna, a przy tym częstokroć niespójna – wymyka się zwyczajowym procedurom badawczym. Książka przedstawia kluczowe pojęcia teorii przez pryzmat konfrontacji z językiem polskim – naturalnie bliskim rosyjskiemu, lecz wyrosłym w kręgu kultury łacińskiej. Odsłania jednostkowy etnosemantyczny wymiar refleksji myśliciela.